Beeld van de Klepperman

B

De Culturele Raad van Hardenberg, onder voorzitterschap van Joop van de Wijngaart, heeft in 1982 de beeldende kunst in Hardenberg een flinke ‘boost’ gegeven door het organiseren van Klepperkunst. Hardenberg-centrum was in de zomer twee weken lang een openlucht-expositieruimte.

Het jaar erop was er opnieuw een manifestatie. Kunstenaar Jan Oosting kreeg bij de toenmalige muziekkoepel een plek om een klepperman-in-was te maken. Dat beeld werd zodanig gewaardeerd, dat men vond dat het een permanent beeld moest worden, van brons.

De kunstenaar zou 10.000 gulden krijgen en bronsgieter Kip uit Oldenzaal 22.500 gulden, maar er was één probleem: er was geen geld. Henk Bemboom van Ponypark Slagharen bood de helpende hand.

Het Ponypark organiseerde namelijk Bingoreizen, die geld opleverden. De gemeente Hardenberg vond het in eerste instantie maar niks, maar toen Bemboom een plan had bedacht om alles legaal te laten verlopen – het geld moest ten goede komen aan de lokale gemeenschap – kon het spel beginnen.

Het eerste bingoseizoen (1983) ontving de gemeenschap 150.000 gulden: 80% ging naar een speciaal sport- en cultuurfonds, de rest naar pastoor Oude Hengel van de katholieke kerk in Slagharen, als bijdrage in de aanschaf van een orgel.

Naast de bingospelen werd ook een verloting gehouden. Hoofdprijs: een auto. En ook de opbrengst van deze verloting ging naar de katholieke kerk in Slagharen.

Het volgende jaar zou weer een verloting worden gehouden. Bemboom stelde voor de gegarandeerde opbrengst van 30.000 gulden te besteden aan de komst van een bronzen Klepperman in Hardenberg. Het tekort van bijna 3.000 gulden werd opgehoest door de plaatselijke middenstand.

Maandag 10 december 1984 werden de contracten getekend door kunstenaar Jan Oosting en Joop van de Wijngaart, namens opdrachtgever Culturele Raad Hardenberg.
Zaterdag 24 augustus 1985 werd het beeld onthuld door de toenmalige toeristische klepperman Hendrik Jan Moeken. Hierna werd het beeld overgedragen door de Culturele Raad aan de gemeente Hardenberg, die de nieuwe eigenaar werd van het beeld.

De viswinkel van Zweers

D

Dit pand van slager David Blein aan de Voorstraat werd – na de moord op Blein en zijn echtgenote in de Tweede Wereldoorlog – in 1950 gekocht door visboer Jan Zweers. Hij kreeg van de gemeente Hardenberg toestemming om het pand te slopen en te vervangen door een nieuwe winkel met woonhuis.

In het Salland’s Volksblad stond in de krant van 22 september 1950:

Opening viswinkel
Het oude huis van Blein in de Voorstraat heeft een hele verandering ondergaan. De heer J. Zweers die het indertijd heeft gekocht hoopt er volgende week zaterdag zijn nieuwe winkel te openen. Zowel het interieur als van buiten is modern ingericht. Over de werkzaamheden die er zijn verricht door de architect Breukelman en de aannemer H. Hamhuis Ezn, is de ondernemer zeer dankbaar. Zowel het interieur als van buiten is modern ingericht. En nu: Zweers’ vis bij iedere dis!

Twee weken later schreef de journalist het volgende:

Viswinkel geopend
De heer J. Zweers heeft thans de nieuwe zaak in gebruik genomen. Het was een goede gedachte een etaleur de verzorging der etalage toe te vertrouwen. Ook waren vele bloemstukken van diverse firma’s gekomen, zodat alles er fraai en in letterlijke zin “smaakvol” uitzag. Het is een mooie winkel geworden.

Een jaar later was Zweers alweer vertrokken. Hij kreeg een baan in Amsterdam en verkocht zijn winkel aan slager Vlogman, die ook een slagerij in de Fortuinstraat had. Later was het de winkel van Jaap Meijer, slager Hommes, notenbar Huising tot het pand in 1993 een horecabestemming kreeg: ‘t Luifeltje opgevolgd door The old Inn.. Tegenwoordig is café De Buurman er gevestigd.

Fortuinstraat

F

Vlogman, staat er op de deur van de eerste winkel aan de linkerkant. Hier eindigde de Fortuinstraat, die liep van de Voorstraat naar de Bruchterweg. Vlogman was slager, die als een van de eerste middenstanders in Hardenberg een automatiek had, waar kroketten werden verkocht. Die automatiek zat aan de zijkant, aan de Lage Doelen.

Over zo’n automatiek werd in weekblad De Margriet nogal eens geklaagd, omdat het ‘wansmaak en spilzucht’ was:
“U kent die dingen wel: allemaal kleine vakjes waarin kroketjes liggen, die men ter plaatse verorberen kan, mits een geldstuk in de gleuf wordt gestopt. Nu is mij opgevallen dat op ieder uur van de dag deze automatieken uitstekend bezocht worden. Allemaal vrouwen, soms met kinderen. Ze staan dan gemoedelijk worstjes of kroketjes te eten waar ze minstens een kwartje per stuk voor moeten betalen. Ze zouden ettelijke kwartjes per week sparen als zij niet meer toegaven aan hun lekkere honger.”

Behalve een slagerij aan de Fortuinstraat 13 had hij ook een zaak aan de Voorstraat 30, zo is te lezen in een advertentie uit 1952. Zijn vleeswaar prees hij in die advertentie aan met de tekst “Niet ‘t beste kopen voor uw dis, is vaak een bron van ergernis”. Voordat de winkel aan de Fortuinstraat een slagerij werd, was het de zaak van groenteboer Pullen.

Naast Vlogman woonde kleermaker Meijer. Eerst D.J. Meijer en daarna, vanaf 1935, zijn zoon Mannes. Het hoge pand aan de linkerkant was ooit de meubelzaak van Jan Zweers. Daarna zat er kapper Eikendal. Tegenwoordig is de zaak gesplitst in een winkel van Pearl Opticien en Meis & Jip kleding. De voorganger van de kapper woonde eerste een huis verder. Toen hij de winkel van Zweers overnam kwam op zijn plek bloemenmagazijn Semper Florens van Tieman. Die naam betekende zoveel als ‘Altijd bloeiend’.

Aan de rechterkant is nog een gedeelte te zien van de kruidenierswinkel van Jan Bruins, op de hoek Fortuinstraat/Sallandsestraat. Aan die Sallandsestraat had Jan Bruins in 1916 een graan- en eierhandel gevestigd. De voormalige marechausseekazerne die daar stond had hij omgebouwd tot pakhuis en de woning op de hoek van de straat werd de kruidenierswinkel, waar ook pannen, potten, klompen en touw werden verkocht. Veel boeren uit de omgeving van Hardenberg kwamen daar hun eieren brengen en kregen kruidenierswaren in ruil mee naar huis. De winkel heeft tot 1987 dienst gedaan. In dat jaar namen de nazaten van Jan Bruins een nieuwe fabriek in gebruik aan de Nieuwe Haven, waarna op de plek van de oude panden De Mulderij verrees.

Het pand van Simon Blein

H

Op deze foto is rechts de winkel te zien van Simon Blein, ‘Duutse Simon”. Hij had de winkel sinds 1936 gehuurd en 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog (!), gekocht van kleermaker Eefting.  Blein, zijn vrouw Gerta en dochtertje Lotte werden twee jaar later vermoord in Sobibor. Maar wat is er dan met het pand gebeurd?

In het Salland’s Volksblad stond tien jaar na het einde van de oorlog onderstaande advertentie:
Notaris J. P. C. BOODT te Hardenberg is voornemens maandag 28 februari 1955 bij inzet en op maandag 14 maart daaraan volgend bij eindveiling, telkens des namiddag 4 uur in het Hotel Leering (Lagcher) aan de Markt te Hardenberg, ten verzoeke van de Erven van Wijlen de Heer S. BLEIN publiek te verkopen:
Het woon- en winkelhuis met pakhuis, schuur en erf, op zeer mooie stand gelegen aan de Voorstraat (hoek Fortuinstraat) te Hardenberg, groot 4.78 Are, waarin thans gevestigd de rijwielzaak E. J. Breukelman, en het pakhuis in gebruik bij eierhandel firma H. Bruins.

Eind mei van dat jaar stond in de krant dat de gemeente Hardenberg de nieuwe eigenaar was geworden. De journalist feliciteerde rijwielhandelaar Breukelman, die het pand mocht blijven gebruiken van de gemeente:

“Na jaren van wachten heeft hij onlangs van de gemeente, die het pand kocht van de erven Blein, de beschikking gekregen over de vroegere winkel van deze manufactuur, waar thans een keur aan rijwielen staat uitgestald. Wel ligt het in de bedoeling, dat een hoek van deze winkel zal worden weggewerkt ter wille van het verkeer, doch dan blijft er nog een flinke etalageruimte over, die Breukelman al jaren gewenst had.”

Fijn voor Breukelman, die hopelijk meer verstand had van fietsen repareren dan van een advertentie maken.👇

Gymlokaal op de Mars

G

Het gemeentebestuur van Hardenberg vond 70 jaar geleden dat er een gymlokaal moest komen in de stad: het eerste, echte door de lokale overheid gebouwde gymlokaal.

In 1958 stond een klein berichtje in de krant: volleybalwedstrijden tussen uloscholen uit Ommen en Hardenberg, gymnastieklokaal de Mars. Dat was niet de naam van het gebouw maar de grond waar het gebouw stond. De straat waar de gymzaal stond was de J.H. Prengerlaan.

De bouw van de gymzaal was in 1955 openbaar aanbesteed, in café Ten Cate. De gemeenteraad had 80.000 gulden uitgetrokken voor de bouw en ook nog eens 15.000 gulden voor de bouw van een conciërgewoning bij de gymzaal. Een jaar later was de prijs opgelopen tot 100.000 gulden, zodat de conciërgewoning geschrapt moest worden.

De zaal was jarenlang het onderkomen van de gymverenigingen HGV en DOS en de scholen zonder eigen gymlokaal, zoals de Jan Ligthartschool

In 1994 verloor het gebouw zijn functie, toen het een kantoor werd van welzijnsorganisatie De Stuw. In 2011 werd het pand gesloopt, om plaats te maken voor woningen.

Recente berichten

Zunnewende 2023